Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 500 TL'lik banknot iddiaları yalanlansa da, yeni banknotların geleceğine ilişkin iddialar gündemdeki yerini korumaya devam ediyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından 500 TL'lik banknot iddiaları yalanlansa da, yeni banknotların geleceğine ilişkin iddialar gündemdeki yerini korumaya devam ediyor.
Başkent Üniversitesi Uluslararası Finans ve Bankacılık Bölüm Başkanı Prof. Dr. Şenol Babuşçu, önceki Merkez Bankası yönetimi tarafından reddedilen 500 TL'lik banknot önerisini bir kez daha gündeme getirdi.
Babuşçu, canlı yayında 500 TL'lik ve 1000 TL'lik banknotların çıkmasının gerekliliğini detaylı bir şekilde açıkladı ve bu konudaki iddiasını tekrarladı. Ayrıca, banknotların çıkış tarihleri konusunda da bilgi vererek, finans dünyasındaki bu potansiyel değişikliği detaylı bir biçimde ele aldı.
Babuşçu, geçtiğimiz yıl Merkez Bankası tarafından reddedilen iddiasını, katıldığı bir canlı yayında tekrar gündeme getirirdi. Şenol Babuşçu'ya geçmişteki olayı hatırlatılarak "Geçen yıl 500 liralık banknot çıkacak demiştiniz.
Hatta o dönemde Merkez Bankası başkanı itiraz etmişti. Bugün Gaye hanımın imzasıyla 200 liralık banknot basıldı. Siz hala iddianızın arkasında mısınız? Yakında 500'lük banknotları görecek miyiz? 500'lük banknotların basımı gerçekleşir mi?" sorusu yöneltildi.
500 VE 1000 TL'lİK BANKNOTLAR İÇİN TARİH VERDİ
Babuşçu, gelen soruya cevap olarak, daha önceki iddiasını tekrarlayarak, "Banknot hazırlıkları o dönem yapılmıştı ancak seçimler nedeniyle çıkışı ertelendi. Seçim sonrasına planlanmıştı. Elbette genel seçimin ardından bir de yerel seçim girdi araya.
Yerel seçimin hemen ardından ben hala aynı iddiadayım. Yani önümüzdeki Nisan, Mayıs, Haziran aylarında... Yerel seçimden sonraki 3 ay içinde 500'lük ve 1000'lik banknotların çıkacağını düşünüyorum" şeklinde açıklamalarda bulundu.
500 TL’LİK BANKNOTUN NEDEN ÇIKACAĞINI AÇIKLADI
Babuşçu, "Şu an uluslararası standartlara göre piyasada 6 farklı banknot bulunması gerekiyor. Bizde de zaten 6 adet banknot mevcut: 5, 10, 20, 50, 100 ve 200 TL. 200 TL'lik banknot 1 Ocak 2009'da piyasaya sürüldü, yani tam 14 yıl önce.
Bu banknotun çıktığı dönemde 200 TL ile 130 dolar alınabiliyordu, ancak günümüzde bu miktar sadece 7 dolara denk geliyor. Diğer maddelerle karşılaştırdığımızda, o dönemde 200 TL ile alınan akaryakıt miktarı şu an neredeyse beşte biri kadar. Yani, 200 liralık banknotun alım gücü zaman içinde ciddi şekilde azaldı.
"200 TL’LİK BANKNOTLARIN PAYI YÜZDE 60'A YAKLAŞTI"
Uluslararası standartlarda, 6 farklı banknot bulunması gerektiğini ifade ettim. Bu standartlara göre, toplam emisyon hacminde en yüksek paya sahip banknot, yani bizdeki 200 TL'nin payı yüzde 50'yi geçtiğinde, yeni bir banknotun gündeme getirilmesi gerekir.
Şu an itibariyle, 200 liralık banknotların toplam banknotlar içerisindeki payı yüzde 60'a yaklaşmış durumda, bu da uluslararası teamüllerin önerdiği sınırların üzerinde bir oran olarak karşımıza çıkıyor.
Bu sebeplerle, uluslararası standartlara göre yeni bir banknotun çıkarılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bir diğer uluslararası kural da, en büyük iki banknotun toplam banknotlar içerisindeki payının %90'ı aştığı durumda, yeni bir büyük banknotun devreye alınması gerektiğidir.
Yani, şu an itibariyle 200 liralık ve 100 liralık banknotların toplam banknotlar içindeki payı %94 civarında bulunmaktadır. Bu durum, uluslararası standartların belirttiği sınırların ötesinde olduğunu gösterir ve yeni bir büyük banknotun gündeme gelmesini kaçınılmaz kılar.
"ATM’LERİ 2-3 SAATTE BİR DOLDURUYORLAR"
Bu banknotların küçük kalmasının bir dizi zorluğu bulunuyor. Özellikle bankacılık sektörü için iki önemli zorluk ortaya çıkıyor. Günümüzde bankalar, ATM'lere 200 lira ve 100 lira dışında başka banknot koymuyor. Yani, 50, 20, 10 ve 5 liralık banknotlar gibi küçük değerlere sahip banknotlar artık ATM'lerde bulunmuyor.
Önceki dönemde günlük olarak doldurulan ATM'ler, şu anda 2-3 saatte bir doldurulmaya başlandı. Bu durumun ana sebeplerinden biri, para stoğunun ciddi bir şekilde azalmasıdır. Küçük meblağların olması nedeniyle, 200 lira veya 100 lira koyulsa bile, vatandaş para çektikçe ATM hızla boşalıyor.
Bu sebeple genellikle ATM'leri normal koşullarda günde bir kez doldurmak yeterli olurken, şu anda bu süre ortalama olarak 4-5 saate kadar düşmüştür. Bu durum, bankaların para arzını sık sık yenileme ihtiyacını artırmıştır.
"MÜŞTERİLER BAVULLARLA BANKALARA GELİYOR"
Şube müdürleriyle yapılan görüşmelerde ortaya çıkan bir durum şudur: Şubeler, artık otogarları andırıyor, çünkü müşteriler ellerinde 4-5 bavulla gelip paralarını bu bavullara sığdırıyorlar.
Eskiden müşteriler, parayı bir poşet içinde getirebilirlerdi. Ancak şu anda, büyük miktarlardaki parayı taşıyan müşteriler bavullar ve çuvallarla şubelere geliyorlar.
"FARK 16 KAT"
Dün yaptığım bir hesaplamaya göre, 2 milyon 900 bin liralık bir ödeme yapılacaksa, bir ev satın almak için bu ödemede 16 kilogramlık Türk Lirası 200'lük banknotları kullanmanız gerekiyor. Aynı miktarı dolar cinsinden ödemek isterseniz, bu sefer 2.9 milyon TL'yi 1 kilogramlık banknotlarla taşımanız gerekecek.
Bu durum, taşıma zorluğunun çok ciddi boyutta olduğunu gösteriyor, zira 16 kat daha fazla zorlukla karşılaşılıyor. Bu gibi nedenlerle, uluslararası standartlara uygun olarak, banknotların bir an önce çıkması gerektiğini düşünüyorum, özellikle de seçim sonrasında" ifadelerini kullandı.
