Kademeli sistemde, konut almak isteyenler öncelikle arsa satın alıyor. Ardından inşaat maliyetini de ödeyerek ev sahibi oluyor. İnşaat firmaları, konut bedelini önce 'arsa' sonra 'inşaat maliyeti' şeklinde ikiye ayırarak ödemeleri almaya başlıyor.
Kademeli sistemde, konut almak isteyenler öncelikle arsa satın alıyor. Ardından inşaat maliyetini de ödeyerek ev sahibi oluyor. İnşaat firmaları, konut bedelini önce 'arsa' sonra 'inşaat maliyeti' şeklinde ikiye ayırarak ödemeleri almaya başlıyor.
Gayrimenkul uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü (TKGM) verilerine göre 2023'te 2 milyon 949 bin 437'sini satış işlemi yapıldığını belirtti.
Konut satışları yüzde 41.56 pay aldı ve 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17.5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 olarak gerçekleştiğine değinerek Konut dışı gayrimenkul satışlarının 1 milyon 723 bin 511 ile yüzde 58.44 pay aldığını söyledi.
Özelmacıklı, 2023 yılında ipotekli konut satışlarının tarihsel olarak en düşük seviyeye gerilediğini belirtti. “Geçmiş yıllarda yüzde 40'a kadar ulaşan ipotekli satışların payı, 2023 yılında yüzde 14.5'e düştü. Mayıs ayından itibaren süregelen düşüş eğilimi, aralık ayında yüzde 4.4'e kadar indi ve bu oran son 11 yılın en düşük seviyesine ulaştı. Bu durum, gayrimenkule olan ilginin devam etmesine rağmen konut ediniminin zorlaştığını gösteriyor. Konut üreticilerini alternatif yöntemler geliştirmeye zorlamış olabilir." şeklinde açıklamalarda bulundu.
Mustafa Hakan Özelmacıklı devamında şu ifadelere yer verdi:
Bir firma, konut sahibi olma sürecini aşamalı hale getiren bir sistem geliştirdi. Bu modelde, öncelikle konutun arsa payı satın alınıyor ve daha sonra inşaat maliyetleri ödenerek ev sahibi olunuyor. İlk uygulama Başakşehir'de gerçekleştirildi. Daha sonra benzer bir model Ispartakule'de hayata geçirildi. Ispartakule'deki projede arsa paylarının fiyatı 890 bin TL'den başlayarak satıldı. Bu projenin ilgi görmesi üzerine aynı model Pendik'e de taşındı. Pendik projesinde, 2+1 dairenin arsa payı 1 milyon 550 bin TL'den başlayan fiyatlarla satışa sunuldu.
Başka bir şirket ise, önümüzdeki iki yıl içinde 10 farklı proje için toplamda 20 milyar liralık bir yatırım yapmayı hedefliyor.
Şirketin öncelikli gündem maddelerinden biri ise erişilebilir fiyatlı konutlar üretmek. Bu amaçla, konut bedelinin öncelikle 'arsa' ve daha sonra 'inşaat maliyeti' şeklinde iki aşamada alınması planlanıyor.
Ayrıca, bu yıl gayrimenkul sektöründe yeni enstrümanların kullanılmaya başlamasıyla birlikte, küçük yatırımcılar için yeni modellerin oluşması bekleniyor.
Sektör temsilcilerinin aktardığı bilgilere göre, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 'Proje Gayrimenkul Yatırım Fonları' için hazırlıklarını tamamladı.
Gayrimenkul Yatırım Fonları'ndan sonra, proje fonlarının da ilgi göreceği öngörülüyor. Belirlenen modelde, şirketler fonlar aracılığıyla sağladıkları finansmanla yatırım yapacaklar.
Bu sayede, örneğin 10 milyon liralık bir evi alamayan tüketiciler, küçük birikimleriyle milyarlık projelere ortak olabilecek.
Kademeli satışlara ilişkin detayları aktaran Mustafa Hakan Özelmacıklı, "Süreç açısından değerlendirdiğimizde, kademeli satış, geleneksel kooperatif modelinin bir türü olarak düşünülebilir. İlk olarak, imarlı bir arazide taslak projeye göre konut sayısı, daire tipleri ve metrekareleri belirlenir. Daha sonra, konut sahibi olmak isteyenlere daire planına göre arsa payı ön sözleşmeyle satılır. Bu aşamada, bireyler peşin veya vadeli ödeme seçeneklerinden birini tercih edebilirler. Genellikle, arsa paylarının satışından sonra ruhsat alınarak inşaat maliyetleri belirlenir ve pay sahiplerinden belirli bir kar oranıyla inşaat maliyetlerini karşılamaları istenir. Ancak, inşaat maliyetinin belirsizliği, ev sahibi olmak isteyenler için bir risk faktörüdür, özellikle günümüzdeki inşaat maliyetlerindeki belirsizlik, üretimin önündeki en büyük engellerden biridir. Satış gerçekleşmezse, inşaat üretimi genellikle durdurulur." dedi.
