Umut Can HALAVART/ Günboyu
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yasasının Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle birçok vatandaş emeklilik hakkı elde etti. Ancak bu yasadan 8 Eylül 1999'dan önce sigorta girişi bulunanlar yararlanabildi. 1999 öncesi staj sigortası başlatılanlar ise bu düzenlemeden yararlanamadı ve emeklilik hayalleri suya düştü.
Staj mağdurları, yaşadıklarını mağduriyetlerini her fırsatta dile getirdiler. Hatta Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'e yaşadıkları sorunu ilettiler. Bakan Bilgin, bu konuda daha önce sert bir tutum sergilemiş olsa da daha sonra bir yumuşama sinyali verdi. Bilgin, 'Talepleri değerlendireceğiz' dedi, ancak şimdiye kadar herhangi bir çalışma yapılmadı.
İkinci Torba Yasa tasarısının önemli başlıklarından biri, stajyer ve çıraklık dönemlerinde sigortası bulunmasına rağmen SGK'ya ilk giriş tarihi sayılmadığı için emekli olamayan kişilerin durumu olarak öne çıkıyor.
EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) yasasının kabul edilmesinin ardından yaş şartını karşılayan ancak prim gün sayısını tamamlamayan birçok kişi bulunuyor.
Staj ve çıraklık mağdurları için dışarıdan sigorta primi ödeme seçeneği mevcut. Ancak 2023 Temmuz sonrasında asgari ücrete yapılan zamla beraber isteğe bağlı sigorta primleri de artış gösterdi. Özellikle EYT kapsamında olan kişiler, primleri ödeyemedikleri için emekli olamıyorlar.
EYT Yasası çıktığında yaş şartı kaldırıldı, ancak 5.000 prim günü kriteri değişmedi. Bu nedenle EYT kapsamında olanlar, yaş şartını karşılıyor olsalar bile primlerini ödeyemedikleri için emekli olamıyorlar.
Yaklaşık 4.5 milyon EYT'li var ve bu kişilerden 1 milyon 800 bini emekli oldu, geri kalanı ise emeklilik için bekliyor. Özellikle kadınlar için yıpranma payı ile erken emeklilik hakkının düzenleme kapsamına alınması bekleniyor. Kadınların doğum borçlanma hakları ise henüz verilmedi. Bu düzenlemelerin yeni Torba Yasası'nda yer alması bekleniyor.
Yeni Torba Yasası'nda stajyer ve çıraklık sigortası ile ilgili bir düzenleme bekleniyor. 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe giren kişiler, staj ve çıraklık sigortası bulunsa dahi EYT kapsamı dışında kalmıştır. Bu kişilerin EYT kapsamına alınması için bir düzenleme yapılacağı yönünde iddialar var.