EYT düzenlemesi kapsamında 2 milyon kişiye emekli aylığı bağlanırken, henüz 100 binden fazla başvuru onaylanmadı. Bazı başvurular iptal edildi. 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başlamak yeterli değil, ayrıca 1 liralık borç ya da eksik prim günü bulunması durumunda aylık bağlanmıyor.
Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesiyle birlikte 2024 yılında yaklaşık 2 milyon kişi daha emeklilik için plan yaparken, henüz SGK'da onaylanmayan 100 binden fazla dosya bulunuyor. Bu dosyalar arasında başvuruları iptal edilenler de var.
Dosyalarda, prim günlerinin eksiksiz tamamlanmaması, ortak olduğu şirkette sigortalı çalışılması, yanlışlıkla başka birine ait primlerin hesaba yazılması, sahte sigortalılık tespiti, SGK'ya borç olması, hem SSK hem de Bağ-Kur'a kayıtlı olunması gibi nedenler bulunuyor.
Bu yıl EYT yasasının yürürlüğe girmesiyle birlikte yoğun bir süreç yaşanıyor. Yasadaki şartları sağlayan yaklaşık 2 milyon kişi emekli aylığı almaya başladı. Ancak SGK'da onaylanmayan veya başvurusu iptal edilen dosyalar mevcut.
Sadece 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe girmek EYT kapsamında yeterli değil. Geçmiş yıllardan kalan 1 liralık borç ya da eksik prim günü bulunması durumunda emekli aylığı bağlanmıyor. Bağ-Kur kapsamında silinen günler için kısmi borçlanma yapılamıyor, tamamı ödenmeli. SGK'ya başvurularak ihya işlemi başlatılıp hesaplanan tutarın 3 ay içinde ödenmesi durumunda tamamlanıyor.
Yeni asgari ücretle birlikte 1 Ocak 2024'ten itibaren doğum, yurtdışı ve askerlik borçlanmalarının maliyeti artacak. Borcunu ödeyecek olanlar, sigorta başlangıcını ve prim gün sayısını öne çekerek erken emekli olmak isteyenler için maliyet artışından etkilenmemek için 3 haftalık bir süreye sahipler.
Asgari ücretin yüzde 50 artmasıyla, bugün 64 bin 386 lira olan 15 aylık askerlik borçlanması 96 bin 579 liraya çıkacak. Bu, 15 ay askerliği borçlananlar için bu yıl 32 bin 193 lira daha fazla ödeme anlamına geliyor. Örneğin, EYT için 2 ay eksik primi olanlar için 60 günlük prim borçlanması yeterli olacak.
Emekli olacak kişiler, hem SSK hem de Bağ-Kur'dan prim gün sayısına sahiplerse son 2 bin 520 gün içindeki sürenin yarısına (1.260 güne) bakılıyor. Bu kapsamda, hangi kurumdan daha fazla prim varsa, o statüden emekli olunuyor.
Son 2 bin 520 gün içinde emeklilik başvurusunda bulunduğu statüde gün sayısını tamamlamayanların başvuruları kabul edilmiyor. Emekli olunacak statüye ilişkin prim hesabının doğru yapılması önemli.
Yasa çıktığında başvurup da emeklilik işlemleri tamamlayamayanların öncelikle SGK'ya başvurularını dikkatlice kontrol etmeleri önemli. İşlemlerin neden tamamlanmadığı ALO 170'yi arayarak ya da en yakın sosyal güvenlik merkezine giderek öğrenilebilir. Eksikliklerin giderilmesi için gerekli işlemlerin yapılması gerekiyor.
İptal nedenleri arasında, ortağı olunan şirkette sigortalı olunması, yanlışlıkla başkasının primlerinin kendi hesabına yazılması, hiç işe gitmediği halde sigorta yaptığı tespit edilenler, işe başlangıcı 18 yaşın altında ailesinin işyerinde olanlar, yurt dışında yaşamasına rağmen Türkiye'de sigortalı olarak gösterilenler de bulunuyor.
Borçlanma eksik prim gün sayısına katkı sağlasa da emeklilik yaşını etkilemiyor. Yaşı doldurup prim günü eksik olanlar için emeklilik süresi erkene çekiliyor.
Memurluktan sonra 1.260 gün SSK'lı olarak çalışanların kamuda kazandığı yıpranma payı hizmet süresine ekleniyor, ancak emeklilik yaşından düşülmüyor. Farklı sigortalılık statülerinde ödenen primler birleştirilerek toplam hizmet süresi üzerinden emekli olunabiliyor.
