Kırmızı, beyaz, sarı ve siyahın bir arada akıp gittiği zarif bir örtünün yolculuğuna çıkalım sizlerle.

Yaklaşık 500 yıl, hatta belki çok daha önceki devirlerde kervan yoluyla İran''ın Keşan (Kaşan) kentinden kadim Anadolu topraklarına misafir olarak gelip gönüllere taht kurmuş bir örtü, Keşan peştemali.

Makaslı, akışkan görüntüsü ve rengiyle hemen kendisini belli eden bu peştemal, Türkler aracılığıyla Anadolu''ya getirilmiş ve bu toprakları yurt tutmuştur. Daha sonraları Trabzon''un Çarşıbaşı ilçesi tarafından tescillenmiş olan bu örtü, Kuzey Anadolu bölgesinde büyük bir rol oynar.

Annelerimiz zamanından bizim zamanımıza kadar rengi, şekli ve kullanılış biçimi değişmiş olsa da, aslından bir şey kaybetmemiştir.

Karadeniz Bölgesi''nin iç ve sahil kesiminde kullanılagelen bu örtü, sahil bölgesinde Ordu''dan Rize''ye, iç Karadeniz Bölgesi''nde Sivas''ın Suşehri, Akıncılar, Koyulhisar, Gölova ile Erzurum''un İspir bölgelerinde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.

Tarımda teknolojinin henüz gelişmediği, her şeyin insan gücüyle yapıldığı dönemlerde ilk başta tarla ve bağ-bahçe işlerinde önlük olarak kullanılan bu örtü, beraberinde başörtüsünün üzerine atılmasıyla ''çar'' denilen çarşaf örtüsü olarak da kadınlar tarafından kullanılmıştır. Erkekler ise bel kuşağı ve başlarına sarık şeklinde bağlamışlardır.

Keşan peştemal, günlük yaşamımızda önemli bir yer ''işgal eden'' telefonlarımızda bulunan sosyal medya uygulamaları ve televizyon aracılığıyla sıklıkla reklamlarda gördüğümüz Trabzon kentiyle ilişkilendirilse de, yukarıda bahsettiğim bölgelerin hepsine ait yöresel bir örtüdür.

Keşan peştemalli bir kadının Ordu, Giresun, Gümüşhane, Kuzey Sivas, Trabzon, Rize, Kuzey Erzurum ve nispeten Artvinli olma olasılığı bir hayli yüksektir. Bu denli yaygınlığı ile Keşan örtüsü, geniş bir coğrafyanın ortak değeri olarak karşımıza çıkar.

Unutulmaya yüz tutmuş köklü bir kültürü olan bu peştemal, önceden evli ve yaşlı kadınların bağ-bahçe işlerinin yanı sıra düğün gibi özel günlerin de simgesiydi.

Genç kızların kareli daha farklı yapıdaki bir peştemal takarken, evli ve yaşlı kadınların konumunu bu peştemal belirlerdi. Sonraları ise artık fark etmeksizin genci ve yaşlısı bir arada kullanmaya başlamışlardır.

Rengi ve şekli bölge bölge, hatta köy köy dahi değişen bu peştemalin birçok kullanım şekli mevcuttu. Kimi bölgelerde daha açık renkliler ve daha küt desenler kullanılırken, kimi bölgelerde daha koyu ve geçişli desenli Keşan peştemali kullanılmaktadır.

Bir köy, ilçe veya il sadece beline bağlarken, bir diğeri sadece başına atar, bir başka bölge ise hem beline hem başına bağlayarak yaşatır bu örtüyü.

Reklamı sıkça yapılan Trabzon ve Rize kentlerine başlayan turist akınları, Keşan peştemalinin hem dünyaya tanıtılması hem de ekonomik gelir sağlanmasına sebep olmuştur.

Öyle ki, sonraları bordo-mavi rengiyle Trabzonspor''u, Yeşil-Mavi rengiyle Çaykur Rizespor''u, Yeşil-Beyaz rengiyle Giresunspor''u, Kırmızı-Beyaz rengiyle Gümüşhanespor''u dahi temsil etmeye başlamış, formalardaki yerini almıştır.

İlk başlarda tezgahlarda el dokumasıyla başlayan, insan gücü ve özel günler için kullanılan bu örtü, artık gömlekten bandanaya, şaldan fiskos örtüsüne, banyo peştemalinden sırt çantasına kadar birçok şekilde ve renkte hayat bulmuştur.

Keşan peştemalinin bu yoğun yolculuğu, nitekim bugün Türkiye''nin ve dünyanın da tanıdığı bir konumdadır.