Türkiye'nin sahip olduğu coğrafya ve yaşadığı 4 mevsim, bereketli toprakların beraberinde binbir çeşit varlığı da bünyesinde yaşatıyor.
Hâl böyle olunca da bir bölgede bile yüz çeşit farklı kültürel yapıyla karşılaşabiliyoruz.
Öyle ki yaşanan mevsimsel ve coğrafi farklılıklar, beraberinde yemek, yöresel ağız, folklör ve giyim-kuşamı da getiriyor.
Gerek il olarak, gerekse bulunduğu bölge olarak adeta Türkiye'nin mozaiği olan yerlerin başında gelen bir şehrin mutfağından bahsetmek istiyorum sizlere. O şehrin adı da 'Gümüşhane.'
Karadeniz Bölgesi'nde bulunan fakat sahil kısmındaki şehirlerden gerek coğrafya, gerek kültür olarak farklı olan bu güzel ilimiz, mutfağıyla da farklılık gösteriyor. Geçiş bölgesinde olması sebebiyle Karadeniz-Doğu Anadolu ve Kafkas kültürünün tüm özelliklerini adeta bünyesinde harmanlamış kültür harmanı bir kent.
Batısında kemençesi, kuzeyinde tulumu, doğusunda davul-zurnası, güneyinde meyi, bağlaması, kavalıyla kültürel zenginliğe sahip olan Gümüşhane'nin mutfağında da bu geçişleri görmek mümkün.
Peki bu ilin mutfak kültürü nasıl?
Mutfak ve yemek kültürünün çok eski medeniyetlere dayandığı bu kent, bünyesinde bulundurduğu zenginliklerle yoğrulmuştur. Gümüşhane'nin mutfağında et yemekleri geri planda durmakla birlikte, zengin bir sebze yemekleri, hamur işleri, çorba ve tatlı menüsüne sahiptir. Bunların en başında ise şu lezzetler gelmektedir:
Pestil: Kentin yurtta ve yurt dışında ün kazanmasının başlıca lezzetlerinden olan pestil, Artvin, Giresun gibi diğer bölgelerde de yapılsa da anavatanı Gümüşhane olarak kabul edilir.
Köme: Pestil ile aynı şekilde ün kazanmış olan Köme’nin yapımı ve içerdiği malzemeler daha farklıdır ve lezzetine doyum olmaz.
Evelik Dolması: Birçok yörede yapılsa da aslen Gümüşhane yöresine aittir ve sahip olduğu lezzet, diğer sarmaları size unutturabilir.
Siron: Yine birçok bölgede ‘Ziron, Sirin, İsirin, Sırrın’ gibi adlara sahip olarak yapılan bu yemek, Gümüşhane yöresine aittir. Hafif ve lezzetli olması dolayısıyla özellikle yaz aylarında tercih sebebidir.
Lemis: Görünüş olarak gözlemeye benzese de yapım ve malzeme farklılığıyla misafirlerin baş karşılayanı arasında yer alır. Çoğunlukla ıspanak ve lor peyniriyle yapılır.
Kartol Yahnisi: Gümüşhane'de patates 'kartol/gardof' gibi isimlerle anılır ve adından da anlaşılacağı üzere patates yahnisidir. Eti bol kullanılan bu sulu yemek yörede çok tercih edilen yemeklerdendir.
Borani/Böreni: Et ve sebzenin muhteşem uyumuyla sofralardan eksik olmayan yemek, bu şehirde olmazsa olmazlardandır.
Erişte Tatlısı: Erişteden tatlı olur mu? Olur. Gümüşahane’ye özgü olan bu tatlının damaklarda bıraktığı tadın yanı sıra yapımının da kolay olduğunu söylemek mümkündür. Erişteler tereyağında kızartılır ve sonrasında şerbeti dökülerek anında hazır hale gelir.
Herle: Gümüşhane’den başka bir yerde kolay kolay bulunamayacak bir tatlı çeşididir. Un ve irmiğin yağda iyice kavrulup süt ve bal eklenerek kaşelenmesinin ardından üzerine fındık, fıstık, badem, kaymak vd. tercihe göre değişen malzemeler eklenerek soğuk olarak tüketilir.
