Türkiye'de son EYT yasasının ardından emekli sayısı 16 milyona yükseldi. Yaklaşık 32 milyon çalışan bulunuyor. Bu durumda her bir emekliye yalnızca 1.5 çalışan düşüyor. Oysa ideal olan oran, 4 çalışanın bir emekliyi desteklemesi şeklindedir.
Türkiye'de son EYT yasasının ardından emekli sayısı 16 milyona yükseldi. Yaklaşık 32 milyon çalışan bulunuyor. Bu durumda her bir emekliye yalnızca 1.5 çalışan düşüyor. Oysa ideal olan oran, 4 çalışanın bir emekliyi desteklemesi şeklindedir.
EYT yasasının yürürlüğe girmesinden bu yana, 2 milyondan fazla sigortalı yaş şartı olmadan emeklilik hakkı elde etti. Önümüzdeki dönemde ise şartlarını tamamlayan yaklaşık 2 milyon EYT'linin daha emekli olması bekleniyor. Ancak, bu yasadan yararlanabilmek için 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmak gerekiyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için ise kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ve 7 bin gün prim ödeme şartı geçerlidir.
Ancak, yasalarımız emekliliği öne çekmek için bazı imkanlar da sunuyor. Şartları sağlayanlar, daha az prim ödeyerek veya daha erken yaşta emekli olabiliyor. Emekliliği belirleyen en önemli etmen ise, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığınız tarihtir. Hem ödeyeceğiniz prim günü hem de yaş şartı, bu tarihe göre belirleniyor.
Ayrıca, hangi kurumdan daha fazla prim ödediğiniz de önemlidir. Eski adıyla SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı mensubu olmanız, emeklilik tarihinizi etkiler. Bu kurumların birkaçında birden sigortalı olduysanız, hesaplamalar farklılaşır. Ancak, yine de yasalarımız emekliliği öne çekmek için bazı avantajları vardır.
1. ÇOCUKLAR AVANTAJDIR
Kadın çalışanlar için çocukları üzerinden prim kazanma imkanı sunuluyor. Bu seçenek, 3 çocuğa kadar olan süreçte borçlanma yoluyla 2160 gün, yani yaklaşık 6 yıl ek prim kazandırıyor. Bu şekilde, yaş ve prim koşullarını tamamlayan bir anne, 3 çocuğu olduğunda 6 yıl önce emekli olabilir. Tek gereken şart, çocukların sigortalı olarak doğmuş olmasıdır.
2. ASKERLİK ÖNE ÇEKER
Erkeklerde ise askerlik süreleri, yaşını geriye çekerken aynı zamanda prim kazanma fırsatı da sunar. Sigortalı olmadan önce yapılan askerlik hizmeti için borçlanma yapılması, sigorta başlangıç tarihini borçlanılan gün kadar geriye çeker. Bu sayede en azından 1 yıl önce emeklilik imkanı ortaya çıkar.
3. 10 YIL PRİM YETİYOR
Kısmi emeklilik veya diğer adıyla kısmi yaşlılıkta, 15 yıl ve 3600 gün prim ödemiş olanlar, daha erken emekli olabilir. Ancak, kadınlarda bu imkan için yaş sınırı 58 iken, erkeklerde 60'tır. Bu fırsat, 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için geçerlidir. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar için prim şartı 4500'e, yıl şartı ise 25'e yükselir.
4. YÜZDE 60 RAPOR YETER
İş gücünde en az yüzde 60 kayıp yaşayanlar, sağlık raporu alarak malulen emekli olabilirler. Bu durumda en az 1800 gün prim ödemiş olmaları gerekir.
5. VERGİ İNDİRİMİ YAŞI KALDIRIR
Engelli çalışanlar, en az yüzde 40 engellilik durumunda vergi indirimi alabilirler ve yaş şartı aranmaksızın, işe giriş tarihlerine göre 15 yıl ve 3600 günlük prim ödemiş olmaları durumunda emekli olabilirler. Bu süre, işe giriş tarihlerine göre maksimum 18 yıl ve 4680 güne kadar uzatılabilir.
6. YIPRANAN KAZANIR
Ağır işlerde çalışanlar, örneğin madenciler, gazeteciler, gemi adamları gibi meslek grupları, sigortalılık sürelerine belli oranda gün eklenerek ve işe giriş tarihi geriye çekilerek emeklilik imkanını elde edebilir.
7. ANNEYE PRİM VAR
1 Ekim 2008 tarihinden sonra prim ödeme şartlarını yerine getiren ve bakımına muhtaç derecede engelli çocuğu olan anneler, toplam primleri üzerine dörtte bir oranında ek prim alıyorlar. Ayrıyeten, bu süreçte yaş şartından da muafiyet sağlanıyor.
