Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, 8 yıl sonra Doğu Türkistan''ı ziyaret etti.

2012 yılında göreve gelen Cinping''in son ziyaretinde bölgede bombalı saldırı düzenlenmişti. O günden sonra Çin için daha doğrusu Uygur Türkleri için hiçbir şey eskisi gibi olmamıştı.

Ziyaretten üç yıl sonra "aşırılıktan arındırma" adı altında program başlatan Pekin yönetimi, binlerce Uygur Türkü''nü tutuklamış, BM rakamlarına göre 1 milyonu aşkın Türk''ü de "mesleki eğitim merkezleri" adını verdiği kamplara hapsetmişti.

Zaten bu kampları hepimiz biliyoruz, bunun detaylarına girmeyeceğim.

Şi Cinping, geleneksel kıyafet giyen kişilerce, dans ve şarkı eşliğinde, alkışlarla karşılandı. Tabii ki sembolik bir grup oluşturulduğu çok belliydi.

Ziyarete devlet ajansı dışında hiçbir basın mensubunun alınmaması, başkanın ''sıfır hata'' ile ziyaretini sonlandırması için önemliydi.

Cinping''in en dikkat çekici ziyaretlerinden biri, 1954 yılında Mao''nun kurduğu, Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu oldu. Burası, 14 kolordudan oluşan askerî bir birim ancak biraz farklı bir yapılanma.

Özerk bölgenin değil, doğrudan merkezi hükümetin direktifleriyle hareket ediyor ve kurduğu üretim ağıyla Uygurluları köle gibi çalıştırdığı öne sürülüyor.

1949 yılındaki Komünist Parti''nin iktidarıyla bölgede askerî sistem altında kendi mahkemesini de kurdu, okullarını da. Bu konudaki hak ihlalleri nedeniyle ABD, geçen yıl bu kolordunun şirketinden pamuk ve domates ithalatını yasaklamıştı.

Bu kolordu, hem şirket personeli hem de asker olarak tanımlanan (gündüz işçi gece asker) 2 milyonu aşkın silahlı güce sahip. Cinping''in buradaki üst düzey yöneticilerle görüşmesi ise Uygur Türkleri''ne uygulanan baskının daha da artacağına işaret.

Geçen yıl yine Cinping''in, Doğu Türkistan''daki tüm etnik gruplar arasında ''mutluluk'' seviyesinin arttığını ve Çin hakkında "doğru" bakış açısının öğretilmeye devam edeceğini söylemesini hâlâ unutmuyorum.

Cinping''in Doğu Türkistan ziyaretinin bir diğer anlamı ise kendi liderlik pozisyonunu güçlendirmek, ülkenin kurucusu Mao''dan sonra en güçlü lider olma yolunda ilerlemek.