Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi çerçevesinde 1 milyon 632 bin kişinin aylık bağlama işlemleri başarıyla tamamlandı. Ancak, bu düzenleme için başvuruda bulunan yaklaşık 200 bin kişinin başvurusu ne yazık ki reddedildi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, NTV'de paylaştığı 12 başlıkta, bu reddedilmelerin sebebini açıkladı.
Erdursun'un belirttiği nedenler arasında, başvuruların eksik ya da yanlış bilgi içermesi, gerekli belgelerin tam olarak sunulmaması, prim ödeme koşullarının karşılanmaması gibi durumlar yer alıyor. Bu reddedilmeler, başvuru sahiplerinin dikkat etmesi gereken önemli ayrıntıları ortaya koyuyor.
EYT düzenlemesiyle ilgili bu süreçte, başvuru sahiplerinin bilgi ve belge eksikliklerine dikkat etmesi, gerekli kriterleri sağlaması ve süreci doğru yönetmesi önem taşıyor. Erdursun'un vurguladığı nedenler, başvuru yapacak ya da yapmış olanların dikkat etmesi gereken hususları açıkladı.
BU HUSUSLARA DİKKAT
1- 2008 öncesinde işletmede çalışırken hisse alan bir kişinin sigortalı olarak devam etmesine izin verilir. Ancak, kendi şirketinde sigortalı olarak çalışanlar, o dönemde ödedikleri sigorta primlerinin geçersiz olduğunu fark edebilirler. Bu durumda, hepsinin Bağ-Kur'a geçmesi gerekebilir. Ancak, 2008'den sonra bu durum için yasal izin verilmediğinden, SSK'dan emekli olmayı uman kişilerin Bağ-Kur'a geçmeleri gerekebilir.
Kadınlar için 7 bin 200, erkekler için ise 9 bin güne kadar prim ödeme şartı olabilir. Bu durum, geçmişteki çalışma ve sigorta primi ödeme durumlarına bağlı olarak emeklilik sürecini etkileyebilir. Bu noktada, geçmişteki çalışma durumlarına göre hangi emeklilik sistemine geçilmesi gerektiğini belirlemek oldukça önemlidir.
2- Bazen, hizmet dökümünde gereken gün sayısını tamamlamış olmanıza rağmen başka bir kişinin prim günleri yanlışlıkla sizin hizmet sürenize eklenmiş olabilir. Örneğin, emeklilik için gerekli olan 5 bin 975 günü tamamlamış olabilirsiniz. Ancak, emeklilik başvurusu yaparken, beklenmedik bir şekilde "Sizin gününüz eksik." yanıtı alabilirsiniz.
Başka birinin prim günlerinin yanlışlıkla sizin hizmet sürenize dahil edilmiş olması durumunda, emeklilik sürecinizin iptal edilmesi ya da başvurunuzun reddedilmesi söz konusu olabilir. Bu durum, emeklilik başvurusunda bulunmuş olsanız da, sistemdeki hatalı kayıtların düzeltilmesi gerektiği anlamına gelir.
3- Bazı kişiler, Bağ-Kur primlerini ödemedikleri dönemlere borçlanma yaparak eksik günlerini tamamlamaya çalışırlar. Ancak, örneğin bir kişi, kendi adına açtığı iş yerinin ortağı olmuş ve o süreçte Bağ-Kur primlerini düzenli olarak ödememişse, sonradan yanlışlıkla doğum veya askerlik borçlanması yaparak primlerini ödese bile, elde edilen emeklilik hatalı olabilir.
Zamanla, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) bu durumu fark eder ve size ulaşarak, "Bağ-Kur'lu olduğunuz dönemde primlerinizi eksik ödemişsiniz, o dönemlerde yaptığınız borçlanmalar geçersizdir. Bu sebeple emeklilik başvurunuz iptal ediliyor." gibi bir bildirimde bulunabilir. Ya da emeklilik için başvurduğunuzda bu durum tespit edildiğinde, başvurunuz reddedilebilir.
Bu tür durumlar, geçmişteki prim ödeme durumlarının ve borçlanmaların doğru ve eksiksiz olmasının önemini vurgular. Eğer geçmişteki Bağ-Kur prim ödemeleri veya borçlanmalarında herhangi bir eksiklik varsa, bu durumun SGK ile iletişime geçilerek düzeltilmesi gerekebilir. Emeklilik sürecinde meydana gelebilecek bu tür hataların önceden tespit edilip düzeltilmesi, doğru emeklilik haklarının elde edilmesi açısından önem taşır.
4- Birçok kişi, birden fazla iş yerinde çalışarak toplamda bir ayda 30 günü, bir yılda ise 360 günü aşmamaya özen gösterir. Ancak, yanlışlıkla prim günlerini hesaplayıp emeklilik başvurusunda bulunurken bu kurala uyulmamışsa, bir ayı aşan günler geçersiz sayılır. Bu durumda emeklilik başvurusu reddedilebilir ya da emekli olmuş olsanız dahi ileride bu yanlışlık fark edildiğinde emekliliğiniz iptal edilebilir.
Çalışma süresinin bu sınırları aşması, özellikle birden fazla iş yerinde çalışanlar için dikkat edilmesi gereken önemli bir ayrıntıdır. Eğer yanlışlıkla çalışma süresi hesaplaması yapılmış ve bu durumda emeklilik başvurusunda bulunulmuşsa, SGK bu durumu tespit edebilir ve başvuruyu reddedebilir ya da daha önce emekli olmuş kişilerin emeklilik hakları iptal edilebilir.
5- Bir kişi, çalışmadığı halde kendisini sahte bir şekilde sigortalı gösterip eksik günlerini tamamlarsa ve bu durum Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından tespit edilirse, ne kadar zaman geçmiş olursa olsun emeklilik iptal edilebilir. SGK, geriye dönük olarak ödenen emekli aylıklarını ve sağlık harcamalarının maliyetini sigortalıdan geri talep edebilir. Bu durum, sahte sigortalılık durumunun tespit edilmesi halinde geriye dönük olarak emeklilik haklarının ve alınan sosyal güvenlik avantajlarının kaybedilebileceğini gösterir.
6- 18 yaş altında ilk sigortası, ebeveynlerinin işletmesinde çalışan kişilerin sigorta başlangıç tarihlerine göre yapıldığında, EYT'li (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) statüsünde olanlar, emeklilik başvurusu yapsalar dahi 18 yaş altındaki ebeveynlerinin yanında yapılan bu sigortalılık iptal edilir ve başvuru reddedilebilir. Bu durum ileride tespit edilirse, geriye doğru iptal edilir ve sağlık harcamaları için yapılan ödemelerin iadesi talep edilebilir. Bu, 18 yaş altındaki bireylerin ebeveynlerinin sigorta başlangıçlarına göre yapılan sigortalılık başvurularının, ilerleyen süreçlerde emeklilik haklarına etki edebileceğini ve iptal edilebileceğini gösterir.
7- Son 2 bin 520 gün, emeklilik statünüzü belirlemede kritik bir rol oynuyor. Bu gün sayısı, hangi sigorta statüsünden emekli olacağınızı belirlemede önemli bir faktör. Eğer daha önce Bağ-Kur'da olduğunuz bir dönem varsa ve emeklilik başvurusu için SSK'nın primine göre başvuruda bulunduysanız, SSK'ya göre daha az prim ödenmiş olabilir. Bu durumda SGK, Bağ-Kur döneminizin prim gereksinimine göre daha fazla prim isteyebilir. Siz doğru başvuruda bulunduğunuzu düşünseniz bile, SGK bu durumu tespit ettiğinde emeklilik başvurunuz reddedilebilir. Bu durum, emeklilik başvurularında doğru sigorta statüsünün belirlenmesinin önemini ve yanlış statüde yapılan başvuruların reddedilebileceğini gösteriyor.
8- Yurt dışında bulunurken Türkiye'de çalıştığını beyan eden kişilerin sigortalılığı iptal edilir.
9- Yurt dışında yanlışlıkla isteğe bağlı prim ödeyenlerin isteğe bağlı sigortalılıkları ve bu kapsamda olan emeklilik hakları iptal edilebilir.
10- Askerlik sürecindeyken sigortalı olarak çalışanların sigortalılıkları iptal edilir.
11- Bağ-Kur'a borcu olan kişilerin emeklilik başvuruları reddedilebilir veya eğer emekli olmuşlarsa ve borçları sonradan tespit edilirse emeklilik hakları iptal edilebilir.
12- 28 Şubat 2011'den önce kendi şirketinde veya ortağı olduğu şirket dışında başka bir şirkette çalışanların sigortalılıkları iptal edilir.
BU HATALARI DÜZELTMENİZ GEREKİR
Erdursun, son olarak şunu belirtti:
"Eğer emeklilik başvurusu yapmayı düşünüyorsanız ve bahsettiğim durumlar sizde varsa, bu durumları önceden tespit edip emeklilik başvurunuzu buna göre yapmalısınız. Ya da 'Neden emekli olamıyorum? Aylığım niye bağlanmıyor?' gibi sorular yaşıyorsanız ve bahsi geçen koşullar sizde de varsa, Sosyal Güvenlik Kurumu ile iletişime geçerek bu hataları düzeltmelisiniz ki emeklilik hakkınızı alabilesiniz.
